HZ. ADEM A.S. (1. BÖLÜM)

 

Şu ana kadar genel anlamda verdiğiniz bazı bilgilerin ışığında artık peygamberler tarihine başlayabiliriz.

Hepimiz  hayatımızın bir çok alanında bilmediğimiz bir çok konu için ya birilerini örnek almışız yada bazı tecrübeli insanlardan akıl almışızdır. İşte bunların hiç birini yapamadığınızda yalnızlık bir hançer gibi göğsünüze saplanır kalır. İşte bu noktada verdiğimiz kararlar acaba ne kadar isabetli olur bilemem. Geçekten çok zor bir durum.

İşte Hz. Adem a.s. da tam da böyle birisi. Çok uzun bir hayata başlayan, bu hayatı yaşarken de hayat hakkında hiçbir tecrübesinin bulunmadığı bir kişi. Kısacası her şeyin ilkini yaşayan birisi. 

Tabi ilk olmanın farklı bir imtihanı ve taşıdığı sorumluluk açısından da ayrı bir ızdırabı var. Her insan yaşadığı hayatı boyunca bir önceki nesilden yada yaşadığı tarih itibari ile kendinden daha tecrübeli kişilerin yaşadıklarından kendisine bir pay alıyor. Ama Hz. Adem a.s. ’ın böyle bir durumu yok. Çünkü O’nun öncesi yok. Öncesinin olmaması demek başkasından kendisine katabilecek bir örnekliliğin olmaması demektir. Bir şeyin örneğinin olması, o şey hakkında bir tecrübenin olmadığına işaret eder. Hz Adem a.s.'ın başka insanlardan tecrübe adına alacak hiçbir şeyi yok. Çünkü başka insan yok. Her şeyi ama her şeyi ilk olarak o yaşıyor. Bu yüzden de hayatının tamamı imtihanla geçiyor. Onun için Hz. Adem a.s.'ı anlamaya çalışırken ne olur bu ayrıntıyı hep akıllarımızda tutalım.

            Örneğin içimizden bazıları anne bazıları da baba olmuştur. Baba olmanın ne kadar zor ve sorumluluk isteyen bir şey olduğunu hepimiz biliriz. Eğer etrafımızda bize bu konuda yardın edebilecek yakınlarımız olmasaydı biz bu anneliği yada babalığı bu kadar kolay yapabilir miydik? Ama biz öyle bir babadan bahsediyoruz ki bir sürü evladı var ve bu konuda hiçbir tecrübesi yok. Yani kendinde önce alabileceği bir örneklik yok. Sadece Allah'ın kendisine öğrettikleri var. İşte bu yüzden Hz. Adem a.s. her şeyin ilkidir. Her şeyin ilkini o yaşadığı için hatalarında ilkini o yaşıyor. Eğer öğle olmasaydı Hz. Adem a.s. hiç o hatayı işler miydi. Allah diyor ki al bütün cennet senin, ama şu ağaca dokunma. Ama o hata yapıyor ve o ağacın meyvesinden yiyor. Tabii ki kader noktasında işin ayrı sebepleri var.

Hz. Adem a.s. ile ilgili Kur’an-ı Kerim de tam 18 tane ayet var. Belki biraz daha araştırmayı geliştirirsek bu 18 tane ayetten daha fazla ayete ulaşmamız mümkün. Ben kendi kendime 18 ayetin yeterli olacağını düşündüğüm için, araştırmanın maksada hasıl olması nedeniyle 18 ayeti yeterli buldum.  

İlk olma konusunda Kur'an-ı Kerim Hz. Adem a.s.'ı nasıl anlatıyor bir bakalım.

 
1- İlk İnsan (Bakara suresi 30. Ayet) :

---“Bir zamanlar Rabb'in meleklere: "Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım" demişti. (Melekler): "A!.. Orada bozgunculuk yapacak ve kan dökecek birisini mi yaratacaksın? Oysa biz seni överek tesbih ediyor ve seni takdis ediyoruz" dediler. (Rabb'in): "Ben sizin bilmediklerinizi bilirim." dedi.”

2- İlk Peygamber (Bakara Suresi 30. Ayet) :

3- İlk Seçilen (Ali İmran Suresi 33. Ayet) :

---“Gerçekten Allah, Adem'i, Nuh'u, İbrahim soyunu ve İmran soyunu âlemler üzerine seçkin kıldı.”

4- İlk Muteallim yani ilk talebe (Bakara Suresi 31. Ayet) :

--- “ Ve Âdem'e isimlerin hepsini öğretti, sonra onları meleklere gösterip: "Haydi davanızda sadıksanız bana şunları isimleriyle haber verin." dedi.”

5- İlk Okuma Yazma Bilen (Alak Suresi 4. Ayet) :

---“O Rab ki kalemle yazmayı öğretti.”

6- İlk Secde Edilen (Araf Suresi 11. Ayet) :

---“Sizi yarattık, sonra size biçim verdik, sonra da meleklere: "Âdem'e secde edin" dedik; hepsi secde ettiler, yalnız İblis, secde edenlerden olmadı.”

7- İlk Eş (Araf Suresi 19. Ayet) :

 ---“(Sonra Allah, Âdem'e hitab etti)"Ey Âdem! Sen ve eşin cennette durun, dilediğiniz yerden yeyin; fakat şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz."

8- İlk Cennete Giren(Araf Suresi 19. ayet) :

9- İlk Sınanan (Araf Suresi 22. Ayet) :

---“Böylece onları aldatarak aşağı sarkıttı (önceki mevkilerinden indirdi). Ağacı(n meyvesini) tadınca, çirkin yerleri kendilerine göründü ve cennet yapraklarını üst üste yamayıp üzerlerini örtmeğe başladılar. Rableri onlara seslendi: "Ben sizi o ağaçtan men etmedim mi ve şeytan size apaçık düşmandır, demedim mi?"

10- ilk hata Eden (Araf Suresi 22. Ayet) :

11- İlk Tevbe Eden (Araf Suresi 23. Ayet) :

---“Dediler ki: "Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik, eğer bizi bağışlamaz ve bize rahmetinle muamele etmezsen muhakkak ziyana uğrayacaklardan oluruz!"

12- İlk Dua Eden (Araf Suresi 23. Ayet) :

13- İlk Aile (Bakara Suresi 38. Ayet) :

---“Onlara dedik ki: "Hepiniz oradan inin. Size benim tarafımdan bir hidayet rehberi geldiğinde, kim o hidayetçimin izinde giderse, onlar için hiçbir korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaklardır.”

14- İlk Baba (Maide Suresi 27. Ayet) :

---“Onlara Âdem'in iki oğluyla ilgili haberi hakkıyle oku. Hani her ikisi birer kurban sunmuşlardı, birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen, ötekine):" Seni öldüreceğim" demişti. Diğeri ise şöyle demişti: "Allah, yalnız kendisinden korkanlardan kabul eder".

15- ilk mabet inşa eden (Ali İmran suresi 96 ayet) :

---“Şüphesiz insanlar için kurulan ilk mabed, Mekke'deki çok mübarek ve bütün âlemlere hidayet kaynağı olan Beyt (Kabe)dir.”

16- ilk katil babası olan (Maide suresi 30 ayet) :

---“Bunun üzerine kurbanı kabul edilmeyenin nefsi kendisini, kardeşini öldürmeye teşvik etti ve onu öldürdü. Böylece zarara uğrayanlardan oldu.”

17- İlk Maktül Babası Olan (Maide Suresi 30. ayet) :

18- İlk Muallim (Bakara Suresi 31. Ayet) :

---“Ve Âdem'e isimlerin hepsini öğretti, sonra onları meleklere gösterip: "Haydi davanızda sadıksanız bana şunları isimleriyle haber verin." dedi.”

            Kur’an-ı Ker’im bu 18 ayet ile Hz. Adem a.s.’ın ilklerini bizlere aktarılmış oluyor. Ayrıca bu ayetlerde dikkati çeken başka bir şey var. Farkettiyseniz Hz. Adema.s.’ın en büyük imtihanı çocukları olmuştur. Bunun üstüne söz söylemeye gerek yok. Dünya kurulmuş, ortada koskocaman bir dünya, ve sadece içinde bir tek aile var. O bir tek ailenin de en büyük problemi evlatları.

            Hz. Adem a.s.’ın ilkleri ile ilgili oldukça fazla hadis var. Ama madem Kur'an'da 18 tane ayetten bahsettik, 18 tane de hadisten bahsedelim. Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem Hz Adem a.s.'ın ilkelerinden bahsederken hadislerde bize şunları aktarıyor.

1- İlk Selamlanan (Ahmed bin Hanbel'in El Müsnedi Cilt 2- Sayfa 215)
            Hazreti Adem Aleyhisselam yaratılıyor ya işte o anda ilk selamı veren melekler oluyor.

---““Allah Teâlâ Âdem aleyhisselâm’ı yaratınca ona:

– Git şu oturmakta olan meleklere selâm ver ve senin selâmına nasıl karşılık vereceklerini de güzelce dinle; çünkü senin ve senin çocuklarının selâmı o olacaktır, buyurdu. Âdem aleyhisselâm meleklere:

– es-Selâmü aleyküm, dedi. Melekler:

– es-Selâmü aleyke ve rahmetullâh, karşılığını verdiler. Onun selâmına “ve rahmetullâh”ı ilâve ettiler.” (Buhârî, Enbiyâ 1; İsti’zân 1; Müslim, Cennet 28)

2- İlk Selamlayan (Ahmed bin Hanbel El Müsnedi Cilt 2-Sayfa 215)

            Hz Adem Aleyhisselam selamlanan olduktan sonra ilk selamlayan da oluyor haliyle. Çünkü aldığı selamı tekrar selam olarak veriyor.

---““Allah Teâlâ Âdem aleyhisselâm’ı yaratınca ona:

– Git şu oturmakta olan meleklere selâm ver ve senin selâmına nasıl karşılık vereceklerini de güzelce dinle; çünkü senin ve senin çocuklarının selâmı o olacaktır, buyurdu. Âdem aleyhisselâm meleklere:

– es-Selâmü aleyküm, dedi. Melekler:

– es-Selâmü aleyke ve rahmetullâh, karşılığını verdiler. Onun selâmına “ve rahmetullâh”ı ilâve ettiler.” (Buhârî, Enbiyâ 1; İsti’zân 1; Müslim, Cennet 28)

3- İlk Reddeden (Tırmizî tefsirul Kuran 7 Numaralı Hadisi)

4- İlk Unutan (Tırmizi Tefsirul Kuran 7 Numaralı Hadisi)

5- İlk Hata Eden (Tırmizi Tefsirul Kuran 7 Numaralı Hadisi)

            Allah Resûlü Sallallahu Aleyhi ve Sellem diyor ki Ebu Hureyre'nin bize naklettiği hadis:

---“Adem reddetti zürriyeti de reddetti, Adem unuttu zürriyeti de unuttu, Adem hata etti zürriyeti de hata etti.

6- İlk Kez Cuma Günü Yaratılan (Müslim, Münafıkin 27; bk. Ahmed İbni Hanbel, Müsned, 2/327)

---“Allah, toprağı cumartesi günü yarattı. Oradaki dağları pazar günü, ağaçları pazartesi günü, sevilmeyen şeyleri salı günü, nuru çarşamba günü yarattı. Hayvanları yeryüzüne perşembe günü yayıp dağıttı. Âdem’i yaratılanların sonuncusu olarak cuma gününün son saatlerinde, ikindiyle akşam arasında yarattı.” 

7- İlk Kez Cuma Günü Yeryüzüne Gönderilen (İbni Sad, Tabakat 1. Cilt S.66 – TABERİ,TARİH CİLT 1 S. 97)

---“Cuma günü, Allah katında günlerin efendisi ve en büyüğüdür. Allah Âdem’i o günde yarattı ve o günde onu yeryüzüne indirdi; yine o günde Allah onun ruhunu aldı.” (İbni Sad, Tabakat 1. Cilt S.66)

---“Rivayete göre, Adem (a.s.) Nisan ayından beş gün geçmişti ki dünyaya indi. Günlerden Cuma idi. Ye sabahtan yedi saat geçmişti. Cennet'te yaratıldı ve yer'e indi.” (Tabakat 1. Cilt S.66 – TABERİ,TARİH CİLT 1 S. 97)

8- İlk Eken ve Biçen (İmam Taberi,Tarih Eserinden 1. Hadis)

---“ Fakat Allalıü Tefıla Adem (a.s.), için buğday ektirdi. Hemen bir günde buğday toprakta yetişti. Adem (a.s.) için o buğdaydan yedi ve dünyada uzun müddet kaldı. Cebrail (a.s.)'ın tarifi ile dağ eteğinde bir değirmen kurdu. Ye Cebrfül (a.s.) ona: O buğdayı değirmende öğüt! Un yap! dedi. O da buğdayı öğüt tü. Un yaptı. Cebrail (a.s.): Unu hamur yap! dedi. O da unu hamur yaptı. Cebrail (a.s.): "Şimdi bir yeri kaz, içinde ateş yak ve hamuru içine bırak piş sin, sonra ye." dedi. Adem (a.s.), söylenenleri yaptı.”( TABERİ,TARİH CİLT 1 S.96- 97)

9- İlk Hamur Yoğuran ve Ekmek Yapan (İmam Taberi,Tarih CİLT 1 S. 96-97)

---“Fakat Allalıü Tefıla Adem (a.s.), için buğday ektirdi. Hemen bir günde buğday toprakta yetişti. Adem (a.s.) için o buğdaydan yedi ve dünyada uzun müddet kaldı. Cebrail (a.s.)'ın tarifi ile dağ eteğinde bir değirmen kurdu. Ye Cebrfül (a.s.) ona: O buğdayı değirmende öğüt! Un yap! dedi. O da buğdayı öğüt tü. Un yaptı. Cebrail (a.s.): Unu hamur yap! dedi. O da unu hamur yaptı. Cebrail (a.s.): "Şimdi bir yeri kaz, içinde ateş yak ve hamuru içine bırak piş sin, sonra ye." dedi. Adem (a.s.), söylenenleri yaptı.”( TABERİ,TARİH CİLT 1 S. 96-97)

10- İlk Demiri Yoğuran ve Aletler Yapan (İmam Taberi, Tarih Eseri CİLT1 S.68)

---“Adem (a.s.) yüz yıl ekin ekti ve yedi. Cebrail (a.s.) O'na yabansı ğırlarından bir de öküz vermişti. O yüce dağdan demir de çıkarmıştı. Cebrail (a.s.), demiri topraktan nasıl çıkarıldığını, nastl dövülüp kulla nılacak hale getirdiğini ve onunla nasıl ekin ekileceğini de öğretti. Adem (a.s.) ekinin ne zaman biçileceğini, nasıl temizleneceğini, nasıl hamur yapılacağını ve nasıl pişirileceğini de, Cebrail (a.s.)'den öğren mişti.” (İmam Taberi, Tarih Eseri 1/64)

11- İlk Kez Kabe'yi Tavaf  Eden (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.99)

---“ Allahü Teala da Adem (a.s.)'ın duasını kabul etti. Kızıl yakuttan bir ev yarattı ve onu yer'e indirdi. Böylece bu ev ile Adem (a.s.)'in üzüntüsünü giderecekti. Önce bu evin adı, Beytü'l-Dahar idi. Hak Teala, bu evi dünyanın orta yerinde yapmıştı. Şimdi Ka'be oradadır. Hacer-i Esved'i (karataşı) Cennet'ten gönderdi. Onu o evin bir rüknü ne koydular. O taş, önce beyazdı. Ay gibi nur verirdi. O ev, kızıl ya kuttandı, güneş gibi aydınlık verirdi. O ev le, o taş bir yere gelince ay ile güneş bir yere inmiş gibi olurdu. Hak Teala, Cebrail (a.s.)'ı Adem'e yolladı. O da geldi: Ya Adem, dedi, Allahü Teala sana şöyle buyurdu "Bu evi tavaf et bu, benim evimdir, ta ki, senin gönlün üzüntüden kurtulsun. Melek ler Arş'ı tavaf ederler. Sen sende bu evi tavaf et!” (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.99)

12- İlk Kez Dünyada Arafat'ta Eşini Bulan (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.99)

---“Sonra, Cebrail (a.s.), Hac usullerini Adem (a.s.)'a öğretti ve Ara fat'a çıkmayı söyledi. Adem (a.s.), kendi melalinden Havva 'yı ana mazdı. Havva'nın ciddi gönlü kırılmıştı. Sonra kalktı dağlardan yana gitti. Mekke tarafına yol aldı. Lakin kendisi ne yöne gittiğini bilmi yordu. Arafat dağına eriştiği zaman Adem (a.s.)'ı gördü. O da onu gördü. Biribirini tanıdılar, bildiler. Adem (a.s.) ile havva arasındaki ayrılıktan sonra o dağlarda marifet maydana geldi. Onun için bu dağlara Arafat dağları denildi. (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.99)

13- İlk Kez Müzdelife'de Dünya Evine Giren (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.105-106)

---“Adem 'in Havva 'dan bir oğlu doğar, biryıl yaşar, sonra ölürdü. Havva, dördüncü çocuğuna hamile kaldı.( (İmam Taberi, Tarih CİLT 1 S.105-106)

14- İlk Kez Evlatlarıyla İmtihan Olan (İbni Saad, Tabakat Eseri 1/15-16)

15- İlk Oğlunu Kovan Baba Olan (İmam Taberi Tarih Eseri1/72)

---“Sonra Kâbil, kız kardeşinin [61] elinden tutarak Nevz dağından oturaklı (düz) bir yere indi. Âdem Kâbil’e, “Git! Hep korkak kalasın ve görenler sana güvenmesin!” dedi. (İbn-i Sad Tabakat cilt 1 s.74)

16- İlk Kez Vasiyet Eden (Taberi Tarih, cilt 1 S.115)

---“Hazret-i Adem yirmi gün hasta olmuştu. Sonra öldü. Hak Teala, Adem (a.s.)' ölmezden bir gün önce Cebrail 'i yolladı. Vasiyet et ve oğlun Şit'i vasi ve halef kıl! dedi. Adem (a.s.)'da Şit'i çağırdı. Şit'i bütün çocuklarından daha üstün tutardı ve Şit her şeyi çok bilirdi. Bu sebepten Hak Teala Şit'in babasının halefi, yeryü zünün meliki ve insanların Peygamberi olmasını istedi. Nitekim Adem (a.s.)'da vasiyette bulundu. Böyle Adem oğullarına vasiyet et mek, Adem (a.s.)'dan sünnet kaldı. Ve o Şit'e ne söylemek gerekse o vasiyette bulundu.” (Taberi Tarih, cilt 1 S.115)

17- İlk Kez Kefenlenen (İbn-i Sad Tabakat cilt 1 s.70)

            Bakın burada farkındaysanız bir şeyi atladım. Hazreti Adem Aleyhisselam ilk ölen değil. İlk ölen kim? Oğlu Habil.

---“Âdem’e ölüm yaklaştığı zaman çocuklarına, “Evlatlarım, bana cennetin meyvelerinden bulmaya çalışın. Kuşkusuz onları canım çekti.” dedi. Âdem hasta halindeyken onun çocukları cennetin meyvelerini araştırmaya başladılar. Birden Allah’ın melekleriyle karşılaştılar. Onlara dediler ki: “Ey Âdemoğlu, neyi arıyorsunuz?” Onlar, “Kuşkusuz babamız cennet meyvelerini arzuladı; biz onu arıyoruz.” dediler. Melekler: “Dönün, emir yerine getirildi.” dediler. Babaları vefat etmişti. Melekler Âdem’i aldılar; onu yıkadılar, güzel kokular sürdüler; kefenleyip ona bir kabir kazdılar ve ona lahit yaptılar. Sonra meleklerden biri öne geçti ve onun üzerine namaz kıldı; arkasında da melekler ve Âdemoğulları vardı. Sonra onu kabrine yerleştirdiler ve üzerini düzlediler. Ardından, “Ey Âdemoğlu, bu senin yolun ve senin sünnetindir.” dediler.” (İbn-i Sad Tabakat cilt 1 s.70)

18- İlk Kez Cenaze Namazı Kılınan (İbn-i Sad Tabakat cilt 1 s.70)

---“Âdem’e ölüm yaklaştığı zaman çocuklarına, “Evlatlarım, bana cennetin meyvelerinden bulmaya çalışın. Kuşkusuz onları canım çekti.” dedi. Âdem hasta halindeyken onun çocukları cennetin meyvelerini araştırmaya başladılar. Birden Allah’ın melekleriyle karşılaştılar. Onlara dediler ki: “Ey Âdemoğlu, neyi arıyorsunuz?” Onlar, “Kuşkusuz babamız cennet meyvelerini arzuladı; biz onu arıyoruz.” dediler. Melekler: “Dönün, emir yerine getirildi.” dediler. Babaları vefat etmişti. Melekler Âdem’i aldılar; onu yıkadılar, güzel kokular sürdüler; kefenleyip ona bir kabir kazdılar ve ona lahit yaptılar. Sonra meleklerden biri öne geçti ve onun üzerine namaz kıldı; arkasında da melekler ve Âdemoğulları vardı. Sonra onu kabrine yerleştirdiler ve üzerini düzlediler. Ardından, “Ey Âdemoğlu, bu senin yolun ve senin sünnetindir.” dediler.” (İbn-i Sad Tabakat cilt 1 s.70)

            Böylelikle 18 tane ilkleri de hadislerden okumuş oluyoruz.