HZ. ADEM A.S. (4. BÖLÜM)

        Bu yazımızda Hz. Adem a.s.'ın yaratılmasının 5 devresini anlamaya ve anlatmaya devam ediyorum. Geçen yazımızda Hz. Adem a.s.'ın Yaratılmasının planlanması ve meleklere duyurulması maddesini açıklamıştık. Bu yazımızda 2. maddeden devam ediyorum.

2- HZ. ADEM A.S.'IN YARATILMASI, SECDE İSTENMESİ VE İBLİS’İN KARŞI KOYMASI

        Hz. Adem A.S’ın yaratılışına başlamak istersek ilk müracaatımız Bakara suresi 30. Ayet olacaktır. Cenab-ı Allah bu ayetinde konuya şöyle başlıyor :

---“Hatırla ki Rabb'in meleklere “Ben Yeryüzünde bir halife yaratacağım dedi.” Melekler dediler ki; “Bizler hamd ederek seni tesbih ve takdis edip dururken sen yeryüzünde fesat çıkartacak, kan dökecek birini mi yaratacaksın.” Allah da onlara dedi ki : “sizin bilmediğinizi herhalde ben bilirim." (Bakara Suresi 30. Ayet)

        Yüce Allah; Hz. Âdem a.s.'ı yaratmak istediği zaman yere: 

---“Ben, senden bir halk yaratacağım ki, onlardan, bana itaat edenler de olacak, onlardan, bana isyan edenler de olacaktır. Onlardan, bana itaat eden kimseyi, Cennet'e koyacağım. Bana isyan eden kimseyi ise, Cehennem'e sokacağım”

        Diye Vahiy etti. Sonra da, Cebrail a.s.’ı, yerden, bir avuç toprak, çamur getirmesi için, gönderdi. Yer, Cebrail a.s.'a :

---"Ben, senin, benden bir şey eksiltmenden, beni, yaramaz hale getirmenden, Allah'a sığınırım! Ben, senin, beni eksiltmeni, istemiyorum. Çünkü, Allah, benden bir halk yaratacak. Bu halk ta, Allah'a âsi olacak. Allah, onlardan dolayı beni bir ceza ile cezalandırır!" dedi.

  Bunun üzerine, Cebrail a.s. ondan bir şey almadan geri döndü. 

---"Yâ Rabb! Yer, sana sığınınca, onu, sığındırdım. Onun üzerinde durmayı, kendisini zorlamayı uygun görmedim." dedi. 

        Yüce Allah, bundan sonra, Mikâil a.s.’ı gönderdi. Yer, ona da, Cebrail a.s.’a söylediği gibi söyleyince Mikail a.s. da eli boş döndü. Bunun üzerine Cenab-ı Allah yeryüzüne Azrail a.s.’ı yolladı. Ama yer yüzü kararında netti. Bir avuç toprak vermemeye kararlıydı ve Azrail a.s.’ın talebini geri çevirdi. Fakat bu sefer Azrail a.s. 

---"Ben de. Allah'ın emrini, yerine getirmemiş olarak dönmemden Allah'a sığınırım!" 

        Diyip bir miktar toprak alıp yer yüzünden ayrıldı. Ve nihayetinde bir Cuma günü Hz. Adem a.s. yaratılarak cennete kondu. Yüc Allah Hz. Adem a.s.’a 

---“ben kimim”

        Diye sorunca oda 

---“Sen, senden başka ilâh bulunmayan Allahsın”

        Cevabını verdi. Yüce Allah 

---“Doğruyu söyledin”

        Diye buyurdu. Ardından Yüce Allah Meleklere Hz. Adem a.s.’a secde etmelerini emretti. Meleklerin hepsi, hemen secdeye kapandılar. İblis ise, secde etmeğe yanaşmadı. İblisin kini ilminin ve takvasının önüne geçmişti. 

---"Ben, ona secde etmem! Ben, ondan daha hayırlıyım! Yaşça, ondan daha büyüğüm. Yaratılışca da, ondan daha güçlüyüm! Beni ateşten, onu ise, çamurdan yarattın!" dedi. 

---“Ateş, topraktan daha güçlüdür. Ben, yer yüzünde Halifelik vazifesinde çalıştırıldım. Ben, kanatlıyım. Nur göğüslüklü ve keramet taçlıyımdır. Ben, senin yerinde ve göğünde Sana, ibadet etmişimdir" dedi. 

        Bu noktada yaratılış sürecine biraz ara vermek ve dikkatinizi bir noktaya çekmek istiyorum. Biraz önce ne dedim : 

---“Yüce Allah meleklere hitaben ademe secde edin dedi”

        Dedim. Allah meleklere emrediyor. Adem'e secde edin diyor. Meleklerin içerisinde cinlerin olmuş olması o hitapta haşa bir eksikliğin olduğuna mı işaret eder, yoksa başka bir şey mi var orada. Sakın buradan “Allah meleklere emretti. iblise ve cinlere emretmedi” sonucu çıkmasın. Şimdi biz merceği Araf Suresinin üzerine tuttuğumuzda Araf suresinde iblise de doğrudan emredildiğini görüyoruz. Ama Bakara suresinde meleklerin üzerinden anlatıldığı için orada mercek meleklerin üzerinde. Tabii bir de şöyle bir hakikat var. Arapçada bir emir verilecekse karşıdaki muhatapların çoğunluğu kimde ise hitap onun üzerinde şekillenir. Çoğunluk meleklerde olduğu için Bakara suresinde de meleklere karşı bir hitap var. Aslında  karşıdaki bütün muhataplar kast ediliyordu. 

        Yüce Allah meleklere secde emrini veriyor ancak iblis bu emre karşı geliyor. Hz. Âdem a.s.’ın balçıktan, kendisinin ateşten yaratıldığına bakıp "Ben, ondan hayırlıyım, ben bir çamur olarak yarattığın kişiye secde eder miyim hiç? Diyerek kâfirliğini açığa vurdu. Yüce Allah'ın emrini dinlemedi. Hz. Âdem a.s.’a secde etmedi. Ancak Araf suresinin 12. ayetinde Allah iblise dedi ki :

---“Ben sana emretmişken seni secde etmekten alıkoyan şey nedir.” 

        Cenab-ı Allah bu sözü doğrudan iblise söylüyor. Onun için bizim bazı tarihi rivayetlerimizde geçen gereksiz bilgilerle çok fazla uğraşmanıza gerek yok. Yani “Adem Aleyhisselam'a secde etmeyen o cinler ve onların başında olan, sonra adı İblis olarak  Kur'an'da geçecek olan o varlığın aslı melekti. İsyan ettiği için ondan sonra cin oldu. Aslında onun daha önceki ismi Azazil idi. Sonra isyanından dolayı ismi İblis oldu." gibi detaylarla uğraşmanıza gerek yok. Kur'an zaten bize gereken bütün bilgiyi net bir biçimde veriyor.

İblis Allah’ın emrine karşı geliyor ve Hz. Adem a.s.’a secde etmiyor. Bundan sonrasını Cenab-ı Allah bize  Hicr, Suresi 28-40 ayetlerde şöyle bildiriyor :

--- “Hani Rabbin meleklere demişti ki: ‘Ben kupkuru bir çamurdan, şekillenmiş kara balçıktan bir insan yaratacağım.” (Hicr Suresi 28. Ayet)

---“Ona şekil verdiğim ve ona ruhumdan üflediğim zaman, siz hemen onun için secdeye kapanın!’ demişti.” (Hicr Suresi 29. Ayet)

---“Bunun üzerine meleklerin hepsi de hemen secde ettiler. “(Hicr Suresi 30. Ayet)

---“Fakat İblis hariç! O, secde edenlerle beraber olmaktan kaçındı.” (Hicr Suresi 31. Ayet)

---“Allah (c.c) buyurdu ki:“'Ben sana emretmişken seni secde etmekten alıkoyan nedir?' dedi.” (Hicr Suresi 32. Ayet)

---“İblis; “'Ben ondan daha üstünüm. Çünkü beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın. Balçıktan, işlenebilir kara topraktan yarattığın insana secde edemem.” (Hicr Suresi 33. Ayet)

---“Allah şöyle buyurdu: “Öyle ise çık oradan! Sen artık kovulmuş birisin!” (Hicr Suresi 34. Ayet)

---“Muhakkak ki hesap gününe kadar lânet senin üzerine olacaktır.” (Hicr Suresi 35. Ayet)

---“"İblis:“Ey Rabbim! Bana hiç olmazsa, tekrar dirilecekleri güne kadar mühlet ver.’ dedi.” (Hicr Suresi 36. Ayet)

---“ Allah (c.c); ‘Sen bilinen gün gelinceye kadar mühlet verilenlerdensin.’ buyurdu.” (Hicr Suresi 37.38 Ayet)

---“Ey Rabbim! Beni saptırdığın için, yemin olsun ki yeryüzünde fenalıkları onlara güzel göstereceğim, halis kıldığın kulların hariç, onların hepsini saptıracağım.' (dedi)” (Hicr Suresi 39.40 Ayet)

Â'raf Suresi 16-17 Ayetler

---"Yemin ederim ki, senin doğru yolun üzerinde onlara karşı duracağım, sonra önlerinden, artlarından, sağlarından ve sollarından onlara sokulacağım. Çoğunu sana şükredenlerden bulmayacaksın.” (Â'raf Suresi 16-17 Ayetler)

İsra Suresi 63-65 Ayetler

---“Allah buyurdu: Git! Onlardan kim sana uyarsa, iyi bilin ki hepinizin cezası cehennemdir. Hem de tam bir ceza! Onlardan gücünün yettiği kimseleri dâvetinle şaşırt; süvarilerinle, yayalarınla onları yaygaraya boğ; mallarına, evlâtlarına ortak ol, kendilerine vaatlerde bulun. Şeytan, insanlara, aldatmadan başka bir şey vaat etmez. Şurası muhakkak ki, benim (hâlis) kullarım üzerinde senin hiçbir ağırlığın olmayacaktır. (Onları) koruyucu olarak Rabbin yeter.”   (İsra Suresi63-65 Ayetler)            

        Allah  secde edin dedi ama İblis etmedi ve isyan edenlerden oldu. Bir şekilde secde etmeyince ve gerekçelerini de söyleyince Rabbimiz iblise 

---"Öyleyse in oradan" dedi. Demek ki iblis'in bir makamı var ve Allah ona "o makamdan in. Orada büyüklük taslamak senin haddin değil çık Çünkü sen aşağılıklar dansın." buyurdu. 

        Bunun üzerine İblis Rabbimize karşılık veriyor. Diyor ki 

---"Bana insanların tekrar dirilecekleri güne kadar mühlet veri rabbimizle diyor ki Haydi sen mühlet verilenlerdensin buyurdu Allah aşkına Şuraya bir bakıyorum bir dikkat edin bakın ne diyor Biz İblis dedi ki öyleyse beni azdırmana karşılık (Allah ona yazdırmış) Yemin ederim ki ben de onları yani Adem'i ve çocuklarını saptırmak için, doğru yolun üstüne oturacağım." 

        Şeytan haşa Allah'a kafa tutuyor, haşa "Sen beni azdırdın" diyor. Bahanelere sarılıyor, suçu üstüne almıyor, "o topraktan oldu ben ateşten oldum" diyerek kendini haklı göstermeye çalışıyor. Şeytan Allah'tan mühlet istedikten sonra diyor ki :

---“Sonra elbette onlara önlerinden arkalarından sağlarından sollarından sokulacağım. Ve sen onların çoklarını çoklarını şükredenlerden bulmayacaksın” (Araf Suresi 17. Ayet)

         Bunun üzerine Rabbimiz dedi ki

---“Haydi yerilmiş ve kovulmuş olarak oradan çık şeytan bu işte yenilmiş ve kovulmuş olarak oradan çık andolsun ki onlardan kim sana uyarsa sizin hepinizi cehenneme dolduracağım” (Araf Suresi 18. Ayet)

        Allah bizleri muhafaza buyursun. Bu kadar detaylı anlatılır işte Kur'an'da. Neden şeytan isyan etti, isyanından sonra neler yaptı. Bütün bunların hepsini Kur'an detaylı bir biçimde bize anlatır.

        Bu esnada melekler bir şeye şahit oluyorlar. Demek ki Hz. Adem a.s.kendileri gibi değil. Hz. Adem a.s.'ın farklı bir özelliği var. Allah'ın "sizin bilmediğiniz ama benim bildiğim" dediği şeylerden bir tanesi de bu olsa gerek. Onun Arkasından da zaten Rabbimiz Hz. Adem a.s.'a o yeteneğini sergilemesini istedi. O yeteneği sergilendiği anda orada bulunanlara Rabbimiz Adem'e secde etmelerini istedi. Zaten ne olduysa da ondan sonra oldu. Secde bir saygı ifadesidir. Zaten istenilen Adem içindir. Ama isteyen Allah'tır.  İsteyen Allah olduğu için itiraz edilmemesi gerekir. Peki karşıda kimler var. Melekler var, Cinler var. Başka bir varlık yok. Zaten iki tane varlık türü var. Ve Allah onlardan secde istiyor ama isterken meleklere doğrudan hitap ederek istiyor Neden meleklere hitap ettiğini Kehf suresinin 50. ayetinde de bu bilgi okuyoruz.

---“Yine o vakti hatırla ki biz, meleklere: "Âdem'e secde edin!" demiştik. İblis hariç olmak üzere onlar hemen secde ettiler. İblis cinlerdendi, Rabbinin emrinden dışarı çıktı. Şimdi siz beni bırakıp da İblis'i ve soyunu dostlar mı ediniyorsunuz? Halbuki onlar sizin düşmanınızdır. Zalimler için bu ne kötü bir değişmedir.” (Kehf suresi 50. Ayet)

        Görüldüğü gibi İblis'i ayrı bir sınıf olarak değerlendirmeye gerek yok. İblis cinlerden, cinlerin içerisinde bir varlık. Kuran zaten bunu net bir biçimde ortaya koyuyor. Peki iblis neden secde etmedi. Onu secde etmemeye iten şey neydi. Öyle bir kitabımız var ki İnanın ki Kur'an'a hayran olmamak mümkün değil. Bakın bir şeyi söyleyip sözü bitirmiyor. Neden İblis secde etmemiş Kur'an'dan okuyoruz. 

• Büyüklendiği için. Bakara sure 34. ayet 

---“ Meleklere, "Adem'e secde edin" demiştik, İblis müstesna hepsi secde ettiler, o ise kaçındı, büyüklük tasladı ve inkar edenlerden oldu.” (Bakara sure 34. Ayet)

• Kendisinin daha hayırlı olduğunu düşündüğü için (Araf Suresi 12 ayet )

---“ (Allah) buyurdu: "Sana emrettiğim zaman, seni secde etmekten alıkoyan nedir?" (İblis): "Ben, dedi, ondan hayırlıyım; beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın." (Araf Suresi 12 ayet )

• Ateşten yaratılmasının üstünlük alameti olduğuna inandığı için (Araf Suresi 12 ayet) 

---“ (Allah) buyurdu: "Sana emrettiğim zaman, seni secde etmekten alıkoyan nedir?" (İblis): "Ben, dedi, ondan hayırlıyım; beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın." (Araf Suresi 12 ayet )

• Adem'in kuru bir çamurdan şekillenmiş Kara bir balçıktan yaratıldığına inandığı için (Hicr suresi 33 ayet )

---“İblis şöyle dedi: "Kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattığın bir insana secde edemezdim." (Hicr suresi 33 ayet )

• Rabbi’nin emrinden dışarı çıktığı için (Kehf Suresi 50 ayet) 

---“Yine o vakti hatırla ki biz, meleklere: "Âdem'e secde edin!" demiştik. İblis hariç olmak üzere onlar hemen secde ettiler. İblis cinlerdendi, Rabbinin emrinden dışarı çıktı. Şimdi siz beni bırakıp da İblis'i ve soyunu dostlar mı ediniyorsunuz? Halbuki onlar sizin düşmanınızdır. Zalimler için bu ne kötü bir değişmedir.” (Kehf suresi 50. Ayet)

  Kur-an ayrıntıyı bize ne kadar güzel veriyor. İşte mufassal kitap bu. Hiçbir başka yere ihtiyaç bırakmayacak şekilde bize bütün detayları veriyor. Ve dikkat edin her birini bir başka ayetten okuyoruz. İşte kıssalarda ki o ayrıntıların bize faydası bu. Bir yerde okuyamadığımızı bir başka yerde okuyoruz. Her okuduğumuz bilgi de o meselenin gerekçesini sebebini mesajını daha net bir biçimde anlayabilmemizin imkânını bize veriyor. Bunlar iblisin gerekçesi. (Daha İblisteyiz. Şeytan olmasına şimdi geleceğiz.)

        Kur’an’ın bizim nazarımızda verdiği başka bir ayrıntıda şu: İblis'i Allah'a İsyan sürükleyen 2 tane temel hastalık var. Bunlardan bir tanesi “Irkçılık”, bir diğeri de “kibirdir”. Şeytanın ocağını batıran da aslında budur. Şeytanın yaptığı da bir nevi ırkçılıktır. Kendini ve içinde bulunduğu durumunu üstün görmesi. Bu iki hastalık da şeytani hastalıktır ve eğer bu hastalıkların önü alınmazsa, şeytanın ocağını batıran bu hastalıklar, onlara bulaşanların da ocağını batırır.

        İşte İblis kendi yaratılışındaki bazı şeyleri ileri sürüp, karşıdaki insanı yani beşer olan Adem'in de yaratılışındaki bazı şeyleri ile kıyaslayınca, ona burun kıvırması onu kendinden aşağı görmesi kendini daha üstün olduğuna dair söylediği sözler, Aslında bu iki tane şeytani hastalığın ne boyutta olduğunu gösteriyor ve bugün bizim de bu hastalıklara karşı çok ciddi bir biçimde dikkatli olmamız gerektiği konusunda da bir mesaj veriyor. Tabi biz bu mesajı ne kadar anlıyoruz bilmiyorum.

        İblis ne demek, şeytan ne demek? İblis dil alimlerine göre Ümit kesmek, pişman olmak, söyleyeceği bir şey olmayıp şaşırıp kalmak anlamındaki İblis kökünden türetilmiş bir isim. Manalara dikkat edin Ümit kesmek, pişman olmak, bir şey olmayıp şaşırıp kalma. Şeytan da uzaklaşmak, haktan ve hayırdan ayrılmak, muhalefet etmek, Bu muhalefet etmenin içinde şu da var. Hem haktan uzaklaşma, hem de uzaklaştırma. Bu tarz anlamların hepsi ile beraber öfkesinden dolayı yanıp tutuşmak gibi anlamlara da geliyor Şeytan. Ayetleri dikkatle okunduğunda şöyle bir noktayı yakalıyoruz. İblis kovulana kadar iblis ismi ile isimlendirildi. Kovulduktan sonra şeytan oldu. Dolayısıyla şu anda bizim mücadelemiz şeytanla Şeytan’la biz mücadele ediyoruz ve bu mücadelemizde şeytanın amansız bir düşmanımız olduğunu Rabbimiz bize bildiriyor