HZ. ADEM A.S. (2. BÖLÜM)

 

       Değerli kardeşlerim bizim kaynaklarımızda Hz. Adem a.s. anlatılırken Ebu'l Beşer (Beşerin Babası) ve Safiyullah (Seçilmiş) diye anlatılır. Safiyullah’ın Kuran-i delili ise Ali İmran suresi’nin 33 ayetidir.

Cenab-ı Allah bu ayette diyor ki:

---“Gerçekten Allah, Adem'i, Nuh'u, İbrahim soyunu ve İmran soyunu âlemler üzerine seçkin kıldı.” (Ali İmran suresi 33 ayet.)

Adem kelimesi aklınıza gelebilecek birçok dilde kullanılmıştır. Bu da insanların kendilerini Hz. Adem a.s.’a nispet ettiklerini gösteriyor. Buradan şu sonucu çıkarıyoruz.: “Demek ki insanlar kendilerinin Hz. Adem a.s.’dan geldiklerine inanıyorlar.” Tabi ki buna inanmayanlar var ama bizim onlarla bir işimiz yok. Onların da yolları açık olsun.

İbni saad'ın Said İbni cübeyr den verdiği bir rivayet vardır. O rivayet şöyle:

---“Adem'e Adem denilmiştir. Çünkü o yerin üstündeki topraktan yaratıldı. Ona insan denilmiştir. Çünkü o unuttu.” (İbn-i Sad-Tabakat, C 1 - S.62)

Bakın Burada iki şeyi söyledi

1- Adem denmesi

2- İnsan denilmesi

Şimdi özellikle biz Hz.Adem a.s.'ın yeryüzündeki topraklardan getirilerek yaratılma meselesini hadislerden okuduğumuzda, Allah Celle Celalühü Hz. Adem a.s.'ı yaratmaya karar verdiği zaman Meleklere söylüyor ve onları yeryüzünden toprak getirmek üzere yolluyor. Hadis O toprakların gelişini, neslindeki insanların karakterlerinin farklılığı olarak görüyor. Yani kaç çeşit toprak geldi, o kadar çeşit karakterli insan var. Tabii bu hakiki bir durum mudur, mecazi bir durum mudur bu işin ayrı bir boyutu. Ama hadislerde böyle bir kullanım var. Hani demiştim ya “Peygamberler tarihini Kur’an ve Hadisler ışığında anlamaya çalışacağız.” diye, işte o yüzden şimdi tertip sırasını da göz önüne alarak Kur'an-ı Kerim'deki Hz. Adem a.s.'la ilgili ayetlere bir bakalım. 1- Bakara Suresi 30-39. Ayetlerde Yaratılışı, melekler, kendine secde edilişi, cennet hayatı, imtihanı ve dünyaya gönderilişi anlatılmaktadır. ---“ Bir zamanlar Rabb'in meleklere: "Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım" demişti. (Melekler): "A!.. Orada bozgunculuk yapacak ve kan dökecek birisini mi yaratacaksın? Oysa biz seni överek tesbih ediyor ve seni takdis ediyoruz" dediler. (Rabb'in): "Ben sizin bilmediklerinizi bilirim." dedi.” (Bakara Suresi 30. Ayet) ---“ Ve Âdem'e isimlerin hepsini öğretti, sonra onları meleklere gösterip: "Haydi davanızda sadıksanız bana şunları isimleriyle haber verin." dedi.” (Bakara Suresi 31. Ayet) ---“ Dediler ki: "Yücesin sen (ya Rab!). Bizim, senin bize öğrettiğinden başka bir bilgimiz yoktur. Şüphesiz sen bilensin, hakîmsin".(Bakara Suresi 32. Ayet) ---“ (Allah): "Ey Âdem, bunlara onları isimleriyle haber ver." dedi. Bu emir üzerine Âdem onlara isimleriyle onları haber verince, (Allah): "Ben size, ben göklerin ve yerin gayblarını bilirim, sizin açıkladığınızı da, içinizde gizlediğinizi de bilirim" dememiş miydim?" dedi.” (Bakara Suresi 33. Ayet) ---“ Ve o zaman meleklere: "Âdem'e secde edin!" dedik, hemen secde ettiler. Yalnız İblis dayattı, kibrine yediremedi, inkârcılardan oldu.” (Bakara Suresi 34. Ayet) ---“Dedik ki: "Ey Âdem, sen ve eşin cennette oturun, ikiniz de ondan dilediğiniz yerde bol bol yeyin, fakat şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz." (Bakara Suresi 35. Ayet) ---“ Bunun üzerine şeytan onları(n ayağını) oradan kaydırdı, içinde bulundukları (cennet yurdu)ndan çıkardı. Biz de: "Birbirinize düşman olarak inin, orada belirli bir vakte kadar sizin için bir karar yeri ve bir nasib vardır." dedik.” (Bakara Suresi 36. Ayet) ---“ Derken Âdem Rabb'ından birtakım kelimeler aldı, (onlarla tevbe etti. O da) tevbesini kabul etti. Muhakkak O, tevbeyi çok kabul eden, çok esirgeyendir.” (Bakara Suresi 37. Ayet) ---“ Onlara dedik ki: "Hepiniz oradan inin. Size benim tarafımdan bir hidayet rehberi geldiğinde, kim o hidayetçimin izinde giderse, onlar için hiçbir korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaklardır.” (Bakara Suresi 38. Ayet) ---“ İnkâr edip âyetlerimizi yalanlayanlara gelince, onlar da cehennem ehlidirler. Orada ebedî olarak kalacaklardır.” (Bakara Suresi 39. Ayet)

2- Maide Suresi 27-31. Ayetlerde

Hz.Adem a.s.'ın iki oğlunun kurban kıssası anlatılmaktadır.

---“Onlara Âdem'in iki oğluyla ilgili haberi hakkıyle oku. Hani her ikisi birer kurban sunmuşlardı, birinden kabul edilmiş, diğerinden kabul edilmemişti. (Kurbanı kabul edilmeyen, ötekine):" Seni öldüreceğim" demişti. Diğeri ise şöyle demişti: "Allah, yalnız kendisinden korkanlardan kabul eder." (Maide Suresi 27. Ayet)

---“Allah'a yemin ederim ki, sen beni öldürmek için bana el uzatsan da, ben seni öldürmek için sana el uzatacak değilim, ben âlemlerin Rabb'i olan Allah'tan korkarım.” (Maide Suresi 28. Ayet)

---“Ben isterim ki sen, benim günahımı da, kendi günahını da yüklenip ateş halkından olasın! Zalimlerin cezası budur." (Maide Suresi 29. Ayet)

---“Bunun üzerine kurbanı kabul edilmeyenin nefsi kendisini, kardeşini öldürmeye teşvik etti ve onu öldürdü. Böylece zarara uğrayanlardan oldu.” (Maide Suresi 30. Ayet)

---“Derken Allah bir karga gönderdi, ona kardeşinin cesedini nasıl gömeceğini göstermek için toprağı eşeliyordu. "Yazıklar olsun bana, şu karga kadar olup da kardeşimin cesedini gömmekten âciz miyim ben?" dedi ve pişman olanlardan oldu.” (Maide Suresi 31. Ayet)

3- Araf Suresi 11-27. Ayetlerde

Hz Adem a.s.'ın yaratılışı, secde edilişi, Cennet hayatı, imtihanı ve dünyaya gönderilişi anlatılmaktadır.

---“Sizi yarattık, sonra size biçim verdik, sonra da meleklere: "Âdem'e secde edin" dedik; hepsi secde ettiler, yalnız İblis, secde edenlerden olmadı.” (Araf Suresi 11. Ayet)

---“(Allah) buyurdu: "Sana emrettiğim zaman, seni secde etmekten alıkoyan nedir?" (İblis): "Ben, dedi, ondan hayırlıyım; beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın." .” (Araf Suresi 12. Ayet)

---“(Allah) buyurdu: "Öyleyse oradan in, orada büyüklük taslamak senin haddin değildir. Çık, çünkü sen aşağılıklardansın." .” (Araf Suresi 13. Ayet)

---“(İblis) dedi: (Bari) bana (insanların) tekrar diriltilecekleri güne kadar süre ver." .” (Araf Suresi 14. Ayet)

---“(Allah) buyurdu: "Haydi sen süre verilmişlerdensin." .” (Araf Suresi 15. Ayet)

---“"Öyleyse, dedi, beni azdırmana karşılık, and içerim ki, ben de onlar(ı saptırmak) için senin doğru yolunun üstüne oturacağım." .” (Araf Suresi 16. Ayet)

---"Sonra (onların) önlerinden arkalarından, sağlarından sollarından onlara sokulacağım ve sen, çoklarını şükredenlerden, bulmayacaksın." .” (Araf Suresi 17. Ayet)

---“(Allah) buyurdu: "Haydi, sen, yerilmiş ve kovulmuş olarak oradan çık. And olsun ki,onlardan sana kim uyarsa, (bilin ki) sizin hepinizden (derleyip) cehennemi dolduracağım." .” (Araf Suresi 18. Ayet)

---“(Sonra Allah, Âdem'e hitab etti): "Ey Âdem! Sen ve eşin cennette durun, dilediğiniz yerden yeyin; fakat şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz." .” (Araf Suresi 19. Ayet)

---“Derken onların, kendilerinden gizli kalan çirkin yerlerini kendilerine göstermek için onlara fısıldadı: "Rabbiniz, başka bir sebepten dolayı değil, sırf ikiniz de birer melek ya da ebedî kalıcılardan olursunuz diye sizi şu ağaçtan men etti." dedi.” .” (Araf Suresi 20. Ayet)

---“Ve onlara: "Elbette ben size öğüt verenlerdenim." diye de yemin etti.” .” (Araf Suresi 21. Ayet)

---“Böylece onları aldatarak aşağı sarkıttı (önceki mevkilerinden indirdi). Ağacı(n meyvesini) tadınca, çirkin yerleri kendilerine göründü ve cennet yapraklarını üst üste yamayıp üzerlerini örtmeğe başladılar. Rableri onlara seslendi: "Ben sizi o ağaçtan men etmedim mi ve şeytan size apaçık düşmandır, demedim mi?" .” (Araf Suresi 22. Ayet)

---“Dediler ki: "Ey Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik, eğer bizi bağışlamaz ve bize rahmetinle muamele etmezsen muhakkak ziyana uğrayacaklardan oluruz!" .” (Araf Suresi 23. Ayet)

---“(Allah) buyurdu: "Birbirinize düşman olarak inin, sizin yeryüzünde bir süreye kadar kalıp geçinmeniz gerekmektedir." .” (Araf Suresi 24. Ayet)

---“Orada yaşayacaksınız, orada öleceksiniz ve yine oradan (dirilip) çıkarılacaksınız!" dedi.” .” (Araf Suresi 25. Ayet)

---“Ey Âdemoğulları, size çirkin yerlerinizi örtecek giysi, süslenecek elbise indirdik. Hayırlı olan, takva elbisesidir. İşte bu(nlar), Allah'ın âyetlerindendir, belki düşünüp öğüt alırlar.” .” (Araf Suresi 26. Ayet)

---“Ey Âdemoğulları. Şeytan, ana babanızı, çirkin yerlerini onlara göstermek için elbiselerini soyarak cennetten çıkardığı gibi, sizi de (şaşırtıp) bir belaya düşürmesin! Çünkü o ve kabilesi, sizin onları göremeyeceğiniz yerden sizi görürler. Biz, şeytanları, inanmayanların dostu yaptık.” .” (Araf Suresi 27. Ayet)

4- Hicr Süresi 28-44. Ayetlerde

Hz Adem a.s.'ın yaratılışı, secde olayı, iblisin vesveseleri anlatılmaktadır.

---“Ey Peygamber! Rabbinin meleklere şöyle dediğini hatırla: "Ben, kuru balçıktan, şekil verilmiş kokuşmuş çamurdan bir insan yaratacağım." (Hicr Suresi 28. Ayet)

---“Ben, onun yaratılışını tamamladığım ve ona ruhumdan üflediğim zaman, siz hemen onun için secdeye kapanın." (Hicr Suresi 29. Ayet)

---“Bunun üzerine meleklerin hepsi toptan secde ettiler.” (Hicr Suresi 30. Ayet)

---“Yalnız İblis hariç. O secde edenlerle beraber olmaktan çekinmişti.” (Hicr Suresi 31. Ayet)

---“Allah buyurdu ki: "Ey İblis! Ne oluyor sana da, secde edenlerle beraber olmuyorsun?" (Hicr Suresi 32. Ayet)

---“İblis şöyle dedi: "Kuru bir çamurdan, şekillenmiş bir balçıktan yarattığın bir insana secde edemezdim." (Hicr Suresi 33. Ayet)

---“Allah şöyle buyurdu: "Öyle ise oradan çık! Sen, artık kovulmuş birisin." (Hicr Suresi 34. Ayet)

---"Kıyamet gününe kadar lanet senin üzerindedir." (Hicr Suresi 35. Ayet)

---“İblis: "Rabbim! Öyle ise insanların kabirlerinden kaldırılacakları güne (kıyamete) kadar bana mühlet ver" dedi.” (Hicr Suresi 36. Ayet)

---“Allah buyurdu ki: "Sen mühlet verilenlerdensin." (Hicr Suresi 37. Ayet)

---“Allah katında bilinen vaktin gününe kadar..." (Hicr Suresi 38. Ayet)

---“İblis şöyle dedi: "Rabbim! Beni saptırdığın için, mutlaka ben de yeryüzünde onlara günahları süsleyeceğim ve onların hepsini mutlaka azdıracağım!" (Hicr Suresi 39. Ayet)

---“Ancak içlerinden ihlaslı kulların müstesnâdır." (Hicr Suresi 40. Ayet)

---“Allah şöyle buyurdu: "İşte bana ulaşan dosdoğru yol budur." (Hicr Suresi 41. Ayet)

---“Sana uyan azgınlardan başka, kullarımın üzerinde hiçbir nüfuzun yoktur." (Hicr Suresi 42. Ayet)

---“Şüphesiz ki onların hepsine vaad edilen yer cehennemdir." (Hicr Suresi 43. Ayet)

---“Cehennemin yedi kapısı vardır. O kapıların herbiri için birer grup ayrılmıştır." (Hicr Suresi 44. Ayet)

5- Taha Suresi 115-123. Ayetlerde

Hz.Adem a.s.'ın secde olayı, iblisin vesveseleri, imtihanı ve dünyaya gönderilişi anlatılmaktadır.

---“Doğrusu bundan önce Âdem'e (bu ağaçtan yeme diye) emrettik, fakat unuttu ve biz onda bir azim (bir kararlılık) bulmadık.” (Taha Suresi 115. Ayet)

---“Bir vakit meleklere: "Âdem(e hürmet) için secde edin" demiştik; İblis'ten başka hepsi secde etmiş, o çekinmişti.” (Taha Suresi 116. Ayet)

---“Biz de (Âdem'e) şöyle demiştik: "Ey Âdem! Şüphesiz bu (İblis) sana ve eşine düşmandır. Sakın sizi cennetten çıkarmasın, sonra bedbaht olursun (sıkıntı çeker, perişan olursun)." (Taha Suresi 117. Ayet)

---“Doğrusu senin acıkmaman ve çıplak kalmaman (ancak) cennettedir. " (Taha Suresi 118. Ayet)

---“Ve sen orada ne susarsın, ne de güneşin sıcağında kalırsın" (Taha Suresi 119. Ayet)

---“Nihayet şeytan ona vesvese verdi. Şöyle dedi: "Ey Âdem! Sana sonsuzluk ağacını ve çökmesi olmayan bir saltanatı göstereyim mi?" (Taha Suresi 120. Ayet)

---“Bunun üzerine ikisi de o ağaçtan yediler. Hemen ayıp yerleri kendilerine açılıp görünüverdi. Ve üzerlerine cennet yaprağından örtüp yamamaya başladılar. Âdem Rabbinin emrinden çıktı da şaşırdı.” (Taha Suresi 121. Ayet)

---“Sonra Rabbi, onu seçti de tevbesini kabul buyurdu ve ona doğru yolu gösterdi.” (Taha Suresi 122. Ayet)

---“Allah (onlara) şöyle dedi: "Birbirinize düşman olmak üzere hepiniz oradan (cennetten) inin. Artık benden size bir hidayet (kitab) geldiği zaman, kim benim hidayetime uyarsa işte o, sapıklığa düşmez ve (ahirette) zahmet çekmez.” (Taha Suresi 123. Ayet)

Dikkat ederseniz bu 58 ayette konular zaman zaman tekrar edilmiştir. Kur'an'da hiçbir tekrar öylesine bir tekrar değildir. Şöyle ki Bakara suresinde yaratılışı anlatırken mercek bir konunun üstündedir, ama Araf suresinde yaratılışı anlatırken mercek başka bir konunun üstündedir. Aynı Kur'an'da böyledir. Mukayeseli okuduğumuzda görüyoruz ki Bakara suresinde mercek şu konunun üstünde ama Araf suresinde mercek diğer konunun üstündedir.

Bu konunun daha anlaşılır olması için şöyle anlatayım :

Bakınız önümüzde güzel bir manzara resmi olduğunu düşünelim. Bize bu resmi ve resimde neler gördüğümüzü anlatmamızı istiyorlar. Biz dilimizin döndüğü kadar o resmi anlatırız. Resme uzaktan bakanlar daha iyi görsün diye eğer elimize bir mercek alırsak ve biz o merceği resmin neresine tutarsak uzaktakilerin dikkati o merceğin olduğu yere yoğunlaşır. Öğle değil mi? Biz resmi ne kadar anlatırsak anlatalım, mercek neyin üzerindeyse karşımızdaki kişinin dikkatini ve merakını merceğin olduğu yer çekeriz. E tabi ki mercek neredeyse bende orayı anlatıyorumdur, öğle değil mi? Yani neyi daha fazla ve daha ayrıntılı bir biçimde göstermek istiyorsam onun üzerinde yoğunlaştırır merceğimi de onun üzerinde tutarım ve orayı daha farklı bir biçimde tasvir ederim. İşte Kur'an-ı Kerim'de kıssaları böyle anlatıyor bize. Kur’an-ı Kerim kıssaları bizlere anlatırken mercek neyin üzerindeyse, mesajı da bize onun üzerinden verir. Dolayısıyla biz kıssalarda ki tekrarları bu özelliği göz ardı etmeden anlamak durumundayız.

Bu anlatılan 58 tane ayet, bizlere Hz Adem a.s.'ın hayatının 5 devresini anlatıyor. Nedir bunlar? : 1- Yaratılmasının planlanması ve meleklere duyurulması. 2- Yaratılması, secde istenmesi ve iblisin karşı koyması. 3- Cennet hayatının başlaması ve eşinin yaratılması. 4- İmtihanı, zellesi, cezalandırılması ve dünya hayatının başlaması. 5- Kabe'nin ibdası, dünya imtihanları ve hayatının sona ermesi.

İşte Kur'an bize bu 5 ana konuyu 58 ayette açık açık anlatıyor. Bize Hz.Adem a.s.'ı bu çerçeveden anlayacağız.